تهیه طرح های توجیهی
درخواست تهیه طرح توجیهی
در طی یک دهه گذشته که در حوزه مشاوره سرمایه گذاری و تهیه طرحهای توجیهی و مطالعات امکانسنجی فعالیت داریم، در اغلب موارد شاهد هستیم متقاضی (سرمایه گذار) ادعای پررنگی در وصف قابلیت‌های تجاری و مالی طرح خود دارد. یکی از عواملی که می‌تواند نقش مثبتی در تعدیل و منطقی نمودن انتظارات هر دو گروه (متقاضی و سرمایه گذار) و در نهایت ایجاد امکان سرمایه گذاری در طرحی با ویژگی‌های تجاری متعادل اما مثبت داشته باشد، تهیه گزارش طرح توجیهی، مطالعات امکانسنجی و تنظیم طرح کسب و کار است.
بخش طرح تجاری یکی از بخشهای مهم کریدور خدمات فناوری تا بازار محسوب می‌شود، که از وظایف اصلی آن تهیه طرح توجیهی، مطالعات امکان سنجی و طرحهای کسب و کار به عنوان پیش نیاز تأمین مالی ایده‌ها و طرحهای سرمایه گذاری است.
گزارش توجیهی (FS)
یک برآورد است، یک تخمین یا یک پیش بینی است، که یک سری بخشهای کمی و واقعی نظیر بخشهای مالی (تجهیزات، ساختمان، مواد اولیه و…) دارد و یک سری از بخشهای آن تخمینی است. نظیر اندازه بازار، پیش بینی قیمت و میزان فروش و بخش آخر مطالعات توصیفی است.
در بخش واقعیات، امکان سنجی باید به سمت اعداد واقعی حرکت کند. در بخش پیش بینی‌ها نیز باید هدف، رسیدن به پیش بینی‌های واقعی یا نزدیک به آن باشد و از بزرگنمایی جلوگیری و تعدیلات لازم اعمال شود. در بحث گزارشات توجیهی و مطالعات امکان سنجی (طرح FS) سناریوهای بدبینانه تا خوش بینانه در پروژه وجود دارد، بنا به تجربه در اکثر موارد سناریوی خوش بینانه ترین وضعیت توسط متقاضی ترسیم می‌شود، لذا همیشه این سؤال یا واقعیت وجود دارد که آیا باید تیم تهیه کننده طرح توجیهی و امکانسنجی (طرح FS) در کنار و همسو با متقاضی قرار بگیرد یا در کنار منبع تأمین سرمایه (بانک، صندوق، شریک تجاری و …).
ما به عنوان شرکت تهیه کننده گزارش توجیهی و مطالعات امکانسنجی (FS) سعی می‌کنیم تا در پروژه‌ها سناریوهای مختلف را بررسی نمائیم و در نهایت واقعی‌ترین حالت را بررسی و محاسبه نمائیم. بنابراین چه بسی در برخی پروژه‌ها نتایج مطالعات، طرح را امکان پذیر نشان ندهد که این موضوع به اطلاع متقاضی می‌رسد و راهکارهای لازم نیز در اختیار وی قرار داده می‌شود، البته قبول داریم که در برخی پروژه ها خصوصاً پروژه‌های با سطح تکنولوژی خیلی بالا بدلیل عدم وجود مستندات لازم بسیاری موارد تخمینی است چرا که سابقه‌ای از قبل برای آن پروژه در ایران وجود ندارد، ایحال تمام سعی ما این است در اینطور مواقع و در این دست از طرح‌ها جنس کار ما صرفاً توجیهی نباشد.
عملیات ارزیابی مطالعات امکان سنجی بازار، فنی، مالی و اقتصادی، از پیشنهاد طرح آغاز می‌شود و تا اجرای طرح ادامه می‌یابد. ابتدا اهداف طرح بررسی می‌شود، محصولات تعریف می‌گردد، سپس هزینه‌ها و فواید محاسبه می‌شود و در نهایت وارد مرحله انتخاب می‌شود.
بررسی اصولی و علمی طرحهای صنعتی شامل یک سری مطالعات امکان سنجی جامع و پی در پی (شامل مطالعه بازار، بررسی‌های فنی، مالی و اقتصادی) است، که البته با در نظر گرفتن ویژگی‌ها و شرایط خاص هر طرح، درجه شدت و اهمیت هر یک از موارد مذکور، تعیین می‌شود.
مطالعات امکانسنجی صنعتی، مطالعات کارشناسی است که معمولاً قبل از اجرای طرحهای سرمایه گذاری صنعتی انجام می‌گیرد. در این مطالعات طرح از نگاه بازار، فنی، مالی و اقتصادی مورد بررسی و آنالیز قرار گرفته و نتایج حاصل از آن به عنوان مبنایی برای تصمیم گیری. سرمایه گذاران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در انجام مطالعات امکان سنجی و طرح توجیهی مدلهای مختلفی وجود دارد، یکی از این مدلها متدولوژی سال ۱۹۹۱ سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو – UNIDO) بخشهای اصلی این مدل به ترتیب زیر است:
- خلاصه اجرایی
- سابقه و تاریخچه پروژه
- سابقه و پس زمینه طرح و ایده
- تجزیه و تحلیل بازار و مفهوم بازاریابی
- مواد اولیه و تجهیزات
- مکان، محل و محیط زیست
- مهندسی و فناوری
- سازماندهی و هزینه های سربار
- منابع انسانی
- برنامه ریزی اجرا و بودجه بندی
- تجزیه و تحلیل مالی و ارزیابی سرمایه گذاری و نتایج نرم افزار کامفار
یک نمونه دیگر از مدلهای قابل قبول داخلی نیز شامل مباحث زیر می‌باشد:
- مطالعه بازار
- تاریخچه طرح
- ظرفیت طرح
- مطالعه تکنولوژی طرح
- محل اجرای طرح
- مهندسی طرح و مدیریت پروژه
- سرمایه گذاری و تأمین مالی طرح
- معیارهای ارزیابی طرح
- سودآوری و پیش بینی مالی طرح
طرح توجیهی فنی – اقتصادی (امکان سنجی)
معمولاً به بانک‌ها و سرمایه گذاران جهت تأمین مالی طرحهای سرمایه‌گذاری ارائه می‌شود تا بر اساس برنامه زمان‌بندی و منابع موردنیاز و همچنین با بررسی درآمدها و شرایط بازگشت سرمایه، سرمایه‌گذار یا بانک را متقاعد سازد که در پروژه سودآوری مشارکت می‌کند. بررسی توجیه‌پذیری هر طرح سرمایه‌گذاری در سه بخش مطالعات بازار، مطالعات فنی و مطالعات مالی صورت می‌پذیرد.
معمولاً در این‌گونه مطالعات به موضوعاتی چون وضعیت بازار، مشخصات محصول، ظرفیت تولید، ماشین‌آلات لازم، میزان سرمایه‌گذاری و سودآوری طرح پرداخته می‌شود. فعالیت‌های شرکت در این حوزه عبارتند از:
- مطالعات فرصت Opportunity Study
- مطالعات مقدماتی طرح توجیهی (امکان سنجی) Pre-Feasibility Study
- مطالعات طرح توجیهی (امکان سنجی) Feasibility Study
- مطالعات طرح توجیهی فنی (امکان سنجی فنی) Technical Study
این مجموعه خود را متعهد می‌داند که از طرحهای توجیهی تهیه شده در این شرکت در همه بانک‌ها و سازمانها یا هر نهاد مالی و اعتباری دیگر دفاع نماید.